پرسش: آيا در قيامت خداوند به تنهايي به گناهان رسيدگي می كند يا فرشتگان هم مأمور رسيدگي هستند؟
“پاسخ : در قرآن مسأله معاد، اهمیت ويژهاي دارد و در صدها مورد با نام هاي گوناگون از آن ياد شده است. ايمان به روز جزا در رديف ايمان به خدا و از اصول دين اسلام است و منكر آن از آئين اسلام خارج می شود. بنابر آموزه هاي قرآني، در آخرت از تمام اعمال انسان حسابرسي می شود: «فمن يعمل مثال ذرة خيراً يره و من يعمل مثقال ذرة شراً يره»;[1] پس در آن روز هر كه به قدر ذره اي كار نيك كرده پاداش آن را خواهد ديد و هر كه به قدر ذرهاي كار زشت مرتكب شده ...
پرسش: آيا مزد رسالت پيامبر(ص) خمس است؟ اگر كسي سيد نباشد مي توان به او خمس داد؟
“پاسخ : شكي نيست كه پيامبر اسلام(ص) براي راهنمايي مردم، هيچ گونه مزدي از آنان نخواسته بلكه پاداش خود را از خداوند خواسته است: و ما اسئلكم عليه من اجر ان اجري الا علي الله.[1] اگر در بعضي از آيات قرآن دوستيِ خاندان پيامبر مزد رسالت معرفي شده: قل لا اسئلكم عليه اجراً الا المودة في القربي [2] بدين جهت است كه اين دوستي خدمت ديگري به مردم است؛ زيرا دوستي اين خاندان موجب هدايت ميشود. ما سئلتكم من اجر فهو لكم;[3] آن چيزي كه به عنوان اجر (دوستي ذوي القربي) درخواست شده، به نفع شما است. بنابراين، مزد رسالت ...
پرسش: منظور از عرش خداوند چيست؟
“پاسخ : در لغت، عرش به معناي سقف يا چيزي است كه داراي سقف است. به تخت هاي بلند نيز عرش مي گويند، چنانچه در داستان سليمان ميخوانيم: ايكم يايتني بعرشها؛ كدام يك از شما ميتوانيد تخت او (بلقيس) را براي من حاضر كنيد.[1] به داربست هايي كه براي بر پا نگه داشتن بعضي از درختان ميزنند، نيز عرش مي گويند، چنانكه در قرآن ميخوانيم: و هو الذي انشأ جنات معروشات و غير معروشات؛ او همان كسي است كه باغهايي از درختان داربست دار و بدون داربست را آفريد.[2] هنگامي كه در مورد خداوند عرش را به كار ميبريم منظور ...
پرسش: آيا همه فرشتگان از انسانها حسابرسي می كنند؟
“پاسخ : حسابرسي اعمال انسان در قيامت، از مسلمات دين مقدس اسلام است. ملائكه الهي داراي مسؤوليت هاي متفاوت اند. بنابر آيات، بعضي از ملائكه، مسؤول نوشتن اعمال انسان در دنيا هستند: انّا له كاتبون;[1] ان رسلنا يكتبون ما تمكرون.[2] مراد از رسلنا در اين آيه، فرشتگاناند كه اعمال انسان را می نويسند. ام يحسبون انّا لا نسمعُ سِرَّهُم و نجوئهم بَلي و رُسُلنا لديهم يكتُبون;[3] آيا گمان می كنند كه سخنان پنهانشان را كه در گوش هم می گويند، نمی شنويم؟! بلي، می شنويم و رسولان ما و فرشتگان همان لحظه آن را می نويسند. بنابر روايات، دو فرشته، ...
پرسش: چرا در قرآن، خداوند به نفس لوّامه قسم خورده است؟
“پاسخ : در قرآن كريم، خداوند سبحان براي انسان سه نفس را نام برده است: 1. نفس اماره: نفسي است كه انسان را به گناه فرمان ميدهد و به هر سو مي كشاند. خداوند در سوره يوسف مي فرمايد: و ما اُبِّرئ نفسي انّ النفس لامارة بالسوء؛ من هرگز نفس خود را تبرئه نميكنم، چون نفس سركش همواره به بدي ها فرمان ميدهد. 2. نفس مطمئنه: نفسي است كه بر اثر اطاعت و بندگي خداوند سبحان به دست مي آيد. انساني كه كنترل غرائز خويش را در دست گرفته و به آرامش و سكينه دروني رسيده است، داراي نفس مطمئنه ...
پرسش : نامهاي اصحاب كهف چيست و غار اصحاب كهف كجا است؟
“پاسخ : قرآن كريم در مورد اصحاب كهف سه قول را نقل كرده است كه در اين اقوال، اصحاب كهف 3 الي 7 نفر بودند و قول صحيح همان 7 نفر است؛ ولي به نام آنان اشاره نشده است.[1] بنابر گزارش بعضي از محققان نام هاي آنان عبارت است از: 1. مالخوس؛ 2. ماكسيميانوس؛ 3. مارسيانوس؛ 4. دفوسيوس؛ 5. يوحنا؛ 6. سراپيون؛ 7. كنتانتينوس.[2] محققان درباره مكان اصلي غار اصحاب كهف، اختلاف نظر دارند و از مكان هاي گوناگوني ياد كرده اند كه برخي از آنها چنين است: 1. غاري در شهر اِفسُوس (شهري مخروبه در تركيه) كه در 73 ...
پرسش: آيا ميشود به قرآن قسم خورد؟
“پاسخ : آري، در قرآن مجيد كه كتاب هدايت بشر است، دهها قسم به غير خدا وارد شده است؛ مانند: سوگند به مكه[1]،قرآن[2] آسمان[3]، خورشيد[4]،شب[5] روز[6]، سپيده دم[7] و… اگر قسم به غير خداوند مانند قرآن مجيد بر بندگان حرام بود بايستي خداوند اين مسئله را تذكر ميداد و از طرفي در احاديث فراوان آمده است كه پيامبر گرامي اسلام به غير خداوند قسم ياد كرده است. بنابراين قسم ياد كردن به قرآن از لحاظ فقهي اشكالي ندارد لكن بايد توجه داشت كه اينگونه قسمها منشأ اثر نخواهد بود يعني موافقت با مورد قسم واجب نيست و اگر با مورد ...
پرسش: چرا قبله مسلمانان از بيت المقدس به كعبه تغيير كرد؟
“پاسخ : واژه قبله ، در لغت، به معناي مكاني است كه نمازگزار به سمتِ آن نماز ميخواند.[1] قبله يهوديان، بیت المقدس است. آنان رو به بیت المقدس نماز ميخوانند. قبله مسلمانان، مشرق است. آنان رو به سوي مشرق نماز ميگزارند.[2] رسول اكرم 13 سال در مكه و مدتي نيز در مدينه، رو به سوي بیت المقدس نماز خواند و پس از آن به فرمان خداوند، به سوي كعبه نماز گزارد. تغيير قبله يكي از كارهاي مهم پيامبر(ص) بود. در تفسير الميزان، درباره زمان تغيير قبله ميخوانيم : «بيشترين و صحيحترين روايات، دلالت دارند بر اين كه تغيير قبله ...
پرسش: چرا خداوند در قرآن براي خودش گاهي از ضمير””أنا””و گاهي “”نحن””استفاده كرده است؟
“پاسخ : تعبير “”نحن”” در مورد خداوند ممكن است براي بيان عظمت و قدرت باشد؛ زيرا بزرگان هنگامي كه از خود سخن ميگويند، نه فقط از خود كه از مأمورانشان نيز خبر ميدهند، و اين كنايه از قدرت، و عظمت و وجود فرمانبرداراني در برابر اوامر او است.[1] بنابراين در ضمير متكلم مع الغير (نحن و نا) نظر به واسطه و اسباب است مانند جبرئيل كه وحي خدا را ميرساند، ملك الموت كه جان انسانها را ميگيرد، فرشتگان مأمور رزق و ساير مدبر الامر كه در طول فاعليت خدا قرار دارند. لذا در جائي كه سخن از افعال خداوند مانند ...
پرسش: نفس مطمئنه چيست؟
پاسخ : آن نفسي است كه بر اثر اطاعت و بندگي خداوند سبحان بدست مي آيد كه در واقع، انسان كنترل غرائز خويش را در دست گرفته و به آرامش و سكينه دروني رسيده است و قرآن مجيد در اين مورد مي فرمايد: «يا ايتها النفس المطمئنة ارجعي الي ربك راضية مرضية»؛ اي نفس مطمئنه بسوي پروردگارت بازگرد در حالي كه هم تو از آن خشنودي و هم او از تو. [1] پاورقي [1] تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي، ج 25، سوره قيامت، چاپ دارالكتب الاسلاميه، 1374ه.